Istraživanja
Istraživanja Pokrajinskog zaštitnika građana - ombudsmana sprovode se kako bi se sakupili i obradili podaci u cilju utvrđivanja stepena ostvarivanja, zaštite i unapređenja ljudskih prava u AP Vojvodini u oblastima kojima se institucija bavi, a u skladu sa ovlašćenjima navedenim u Pokrajinskoj skupštinskoj odluci o Pokrajinskom ombudsmanu.
Posebno značajna činjenica u vezi sa istraživanjima Pokrajinskog zaštitnika građana - ombudsmana je da ona na sistematičan način dokumentuju stanje ljudskih prava u AP Vojvodini u određenom vremenskom periodu. Imajući u vidu činjenicu da se u pojedinim oblastima ostvarivanja, zaštite i unapređenja ljudskih prava podaci ne prikupljaju, niti sistematski obrađuju, istraživanja naše institucije su neretko prvi i pionirski koraci ka sistematskom praćenju i dokumentovanju stanja ljudskih prava i mogućnostima njihovog ostvarivanja u odnosu na lokalne i pokrajinske organe uprave na teritoriji AP Vojvodine.
Publikacije Pokrajinskog zaštitnika građana - ombudsmana dokumentuju pojedine aktivnosti institucije i nude njena, kao i iskustva drugih institucija, organizacija i pojedinaca/ki u različitim oblastima ostvarivanja, zaštite i unapređenja ljudskih prava. Kao i u slučaju istraživanja, pojedine publikacije Pokrajinskog zaštitnika građana - ombudsmana bile su među prvima u Republici Srbiji i AP Vojvodini koje su se na specifičan način bavile nekom od oblasti ili načina institucionalne zaštite i unapređenja ljudskih prava.
Odredbom člana 8 Zakona o planiranju i izgradnji (''Službeni glasnik RS'', br. 72/2009, 81/2009, 64/2010 i 24/2011) propisana je obaveza jedinica lokalne samouprave da vode registar investitora, koji predstavlja javnu evidenciju o svim raspoloživim podacima o fizičkom ili pravnom licu kao investitoru. Registar treba da je dostupan kako u sedištu jedinice lokalne samouprave, tako i u elektronskom obliku putem interneta. U skladu sa svojim ovlašćenjima nadležni ministar je Pravilnikom o uslovima, načinu vođenja i pristupa kao i sadržini registra investitora (''Službeni glasnik RS'', broj 55/2010) koji je stupio na snagu 14. avgusta 2010. godine, bliže uredio uslove, način vođenja i pristupa, kao i sadržinu registra investitora. Pored toga što je i Pravilnikom propisano da registar investitora predstavlja javnu evidenciju o svim raspoloživim podacima o fizičkom ili pravnom licu kao investitoru i dostupan je u sedištu jedinice lokalne samouprave, kao i u elektronskom obliku putem interneta, propisana je i obaveza nadležnog organa jedinice lokalne samouprave da u skladu sa statutom i opštim aktom o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mesta odredi lice ovlašćeno za vođenje registra u sedištu jedinice lokalne samouprave.
Kao nezavisan i samostalan organ koji se stara o zaštiti i unapređenju ljudskih prava i sloboda svakog lica, Pokrajinski ombudsman, prikupljanjem informacija o zakonitosti, celishodnosti i efikasnosti postupanja organa javne vlasti, posebno vodi računa o načinu i stepenu ostvarivanja Ustavom zajemčenih prava građana, među kojima je i pravo na zdravstvenu zaštitu. Članom 68. Ustava Republike Srbije (“Sl. glasnik RS”, broj 98/2006) propisano je da svako ima pravo na zaštitu svog fizičkog i psihičkog zdravlja.
U odnosu na prethodne, u 2011. godini primetno je značajno povećanje broja predstavki građana koji se obraćaju instituciji Pokrajinskog ombudsmana sa pritužbama zbog povrede prava na zdravstvenu zaštitu, te je ombudsman i na osnovu drugih izvora redovno dolazio do saznanja o problemima u ostvarivanju ljudskih prava u ovoj oblasti. Kako se pritužbe građana odnose na različite oblike povrede prava iz oblasti zdravstvene zaštite i zdravstvenog osiguranja, Pokrajinski ombudsman je, pored redovnog postupanja u pojedinačnim slučajevima, uvideo i potrebu preduzimanja daljih aktivnosti, u cilju rešavanja ove izuzetno kompleksne problematike na sistemski, sveobuhvatan, celishodan i efikasan način.
Zaštita prava nacionalnih manjina u Republici Srbiji zagarantovana je Ustavom Republike Srbije. Na osnovu člana 14 Ustava Republike Srbije, ("Sl. glasnik RS", br. 98/2006), Republika Srbija štiti prava nacionalnih manjina te se pripadnicima nacionalnih manjina radi ostvarivanja potpune ravnopravnosti i očuvanja njihovog identiteta jemči posebna zaštita. Član 75 Ustava uređuje da se pripadnicima nacionalnih manjina, pored prava koja su Ustavom zajemčena svim građanima, jemče i dodatna, individualna ili kolektivna prava.
Individualna prava ostvaruju se pojedinačno, a kolektivna u zajednici sa drugima, u skladu sa Ustavom, zakonom i međunarodnim ugovorima. Putem kolektivnih prava pripadnici nacionalnih manjina, neposredno ili preko svojih predstavnika, učestvuju u odlučivanju ili sami odlučuju o pojedinim pitanjima vezanim za svoju kulturu, obrazovanje, obaveštavanje i službenu upotrebu jezika i pisma, u skladu sa zakonom. Ustav dalje uređuje da radi ostvarenja prava na samoupravu u kulturi, obrazovanju, obaveštavanju i službenoj upotrebi jezika i pisma, pripadnici nacionalnih manjina mogu izabrati svoje nacionalne savete, u skladu sa zakonom.
Srbija na početku druge dekade dvadeset i prvog veka ima različite institucionalne mehanizme za unapređenje i zaštitu rodne ravnopravnosti, od ustavnih odredaba, preko zakona koji zabranjuju diskriminaciju na osnovu polne pripadnosti, do zakona koji uređuju druge oblasti, kao što je obrazovanje, rad ili porodični odnosi, sankcionišu krivična dela ili prekršaje.
Vlada Srbije usvojila je i Nacionalnu strategiju za poboljšanje položaja žena i unapređenje rodne ravnopravnosti, dokument koji i sama Vlada i njena ministarstva moraju da poštuju i da ga primenjuju u praksi. I Zaštitnik građana i Pokrajinski ombudsman imaju zakonsku obavezu da se staraju o ravnopravnosti polova, odnosno rodnoj ravnopravnosti zasnovanoj na Ustavu i zakonima, zbog čega su u njima ustanovljene funkcije zamenika/ca za rodnu ravnopravnost.
Osnovna ideja inkluzivnog sistema obrazovanja jeste povedanje dostupnosti obrazovanja svakom detetu i istovremeno stvaranje uslova za kvalitetno obrazovanje u skladu sa potrebama i sposobnostima deteta. Ovakvo obrazovanje koje je zasnovano na pravu deteta da ima pristup obrazovanju koje je usmereno na njega i njegove specifične potrebe u stručnoj literaturi se naziva inkluzivno obrazovanje. U inkluzivnoj nastavi prihvadena su i optimalno uključena deca sa razvojim teškodama, bez obzira na njihovu psihofizičku razvijenost (daroviti i prosečni učenici, deca sa smetnjama u učenju, deca sa invaliditetom i sl.), rasnu, etničku, lingvističku ili bilo koju drugu pripadnost i određenje. U kontekstu ovog istraživanja, inkluzija se pre svega odnosi na uključivanje dece sa smetnjama u razvoju u redovni sistem osnovnog obrazovanja uz podršku stručnog lica.
Cilj inkluzivnog obrazovanja je uklanjanje svih vidova barijera i diskriminacije, koje bi se odnosile na pol, nacionalnu pripadnost, versko i socioekonomsko poreklo, sposobnosti, zdravstveno stanje ili bilo koje drugo lično svojstvo pojedinca, kao i omogudavanje društvene kohezije.
