Zamenica pokrajinskog zaštitnika građana – ombudsmana za ravnopravnost polova Snežana Knežević učestvovala je u petak, 23. marta 2018. godine, na okruglom stolu „Ženino zdravlje je njena snaga“, koji je organizovao Zavod za ravnopravnost polova u okviru promotivnog programa „Unapređena informisanost žena o jednakom pristupu zdravstvenim uslugama i eliminisanju diskriminacije žena u oblasti zdravstvene zaštite“.

Okrugli sto je održan u prostorijama mesne zajednice Bačko Dobro Polje sa ciljem da se žene sa sela informišu o pravima u oblasti zdravstvene zaštite, a zamenica pokrajinskog ombudsmana govorila je o pravima pacijenata i mogućnostima i mehanizmima ostvarivanja i zaštite prava u oblasti zdravstvene zaštite, poput zaštitnika prava osiguranih lica i savetnika za prava pacijenata.

Pored zamenice Snežane Knežević, na okruglom stolu učestvovali su i Diana Milović, direktorka Zavoda za ravnopravnost polova, Danica Dragnić, specijalistkinja ginekologije i akušerstva u Opštoj bolnici Vrbas i Predrag Radović, pomoćnik pokrajinskog sekretara za socijalnu politiku, demografiju i ravnopravnost polova.

Istraživanje Pokrajinskog zaštitnika građana - ombudsmana „Pravo na dostupnost zdravstvene zaštite u AP Vojvodini” bavi se dostupnošću specijalističko-konsultativnih i dijagnostičkih pregleda za koje nije propisano utvrđivanje liste čekanja u opštim bolnicama na teritoriji AP Vojvodine tokom 2016. godine.

Osnovno polazište istraživanja je da je građanima tokom 2016. godine bilo otežano ostvarivanje prava na ovu vrstu zdravstvenih usluga iz obaveznog zdravstvenog osiguranja u okviru postojećeg zdravstvenog sistema u Republici Srbiji

U istraživanju su učestvovali građani - korisnici usluga sistema zdravstvene zaštite, Klinički centar Vojvodine i devet opštih bolnica na teritoriji APV, kao i deset savetnika za zaštitu prava pacijenata u jedinicama lokalne samouprave u kojima se ove ustanove nalaze, od kojih su potonji učestvovali i u posebnoj fokus grupi. Uz deset zaštitnika prava osiguranih lica u zdravstenim ustanovama obuhvaćenim istraživanjem, podaci o ostvarivanju prava građana na naknadu troškova obavljanja specijalističko-konsultativnih i dijagnostičkih pregleda za koje nije propisano utvrđivanje liste čekanja u privatnoj praksi zatraženi su i od Pokrajinskog fonda za zdravstveno osiguranje i sedam okružnih filijala Republičkog fonda za zdravstveno osiguranje na teritoriji APV.

Među najznačajnije rezultate istraživanja, ombudsman izdvaja:

• Opšte bolnice, jednako kao i građani i savetnici za zaštitu prava pacijenata, slažu se u oceni da je najveći problem u vezi sa obavljanjem specijalističko-konsultativnih i dijagnostičkih pregleda to što je broj doktora medicine-specijalista nedovoljan u odnosu na broj zahteva za pregledima;
• U opštim bolnicama na teritoriji APV građani tvrde da su najviše problema imali sa zakazivanjem internističkih pregled ultrazvukom i pregleda kardiologa, kao i svih specijalističkih pregleda načelno. Slično je stanje i u Kliničkom centru Vojvodine, dok domovi zdravlja na teritoriji AP Vojvodine, uključujući i onaj u Novom Sadu, najčešće nemaju dovoljno kapaciteta da podmiri potrebe građana za ultrazvučnim i drugim radiološkim pregledima, kao i pregledima ginekologa, fizijatara, oftalmologa, endokrinologa i kardiologa;
• Opšte bolnice su izdavale propisane potvrde o nemogućnosti obavljanja specijalističkih pregleda za koje nije predviđena lista čekanja u roku od 30 dana od dana javljanja osiguranog lica sa lekarskim uputom, odnosno overavale upute od izabranog lekara sa datumom pregleda zakazanim u roku dužem od 30 dana, u zanemarljivom broju, od čega čak pet bolnica i Klinički centar Vojvodine nisu izdali nijednu potvrdu, odnosno postupili saglasno ovoj zakonskoj obavezi;
• Blizu tri četvrtine građana tvrdi da su iskusili to da zdravstvena ustanova nije bila u situaciji da im zakaže potrebni specijalistički pregled u roku od 30 dana od dana javljanja sa uputom izabranog lekara;
• Na pitanje o tome da li su, nakon što su saznali da određena ustanova nije u mogućnosti da im zakaže pregled u propisanom roku, tražili da im se o tome izda propisana potvrda, dve trećine građana odgovara odrično, od čega najveći broj kao razlog navodi da nisu znali da je takva mogućnost propisana, odnosno da na to imaju pravo;
• Nepunih deset procenata od onih koji tvrde da su zatražili izdavanje potvrde, odnosno overavanje odgovarajućeg uputa od izabranog lekara, to pravo je i ostvarilo.

Imajući u vidu ove i druge rezultate istraživanja, ombudsman je među najznačajnije preporuke izdvojio da, kao način obezbeđenja izvršenja svoje zakonske dužnosti, zdravstvene ustanove treba da sačine odgovarajuće pisane procedure kojima se utvrđuje skup radnji i postupaka prilikom zakazivanja pregleda, odnosno da dopune postojeće, tako da iste predviđaju:

• obavezu upisivanja i overe pečatom datuma zakazanog pregleda na lekarskom uputu ili izdavanja pisane potvrde osiguranom licu koje ne može da bude primljeno na zakazani specijalističko-konsultativni i dijagnostički pregled za koji nije propisano utvrđivanje liste čekanja u roku od 30 dana od dana javljanja osiguranog lica zdravstvenoj ustanovi sa lekarskim uputom;
• davanje pismenog obaveštenja osiguranom licu da, nakon ispunjenja prethodnog koraka, može da obavi potreban pregled u privatnoj praksi ili u dopunskom radu kod zdravstvene ustanove sa kojom je zaključen ugovor, nakon čega bi ostvario pravo da matičnoj filijali organizacije za obavezno zdravstveno osiguranje podnese zahtev za refundaciju troškova za pružene zdravstvene usluge u privatnoj praksi, odnosno dopunskom radu kod zdravstvene ustanove, uz navođenje zakonom propisanih uslova i postupka;
• neposredno informisanje osiguranog lica da ukoliko smatra da mu je uskraćeno pravo na zdravstvenu zaštitu, ili da mu je postupkom zdravstvenog radnika, odnosno zdravstvenog saradnika, uskraćeno neko od prava iz oblasti zdravstvene zaštite, ima pravo da podnese prigovor zdravstvenom radniku koji rukovodi procesom rada ili direktoru zdravstvene ustanove, odnosno savetniku za zaštitu prava pacijenata, te da se prijavom takođe može obratiti zaštitniku prava osiguranih lica i zdravstvenoj inspekciji.

Neophodno je obezbediti kontinuiranu edukaciju zdravstvenih radnika i saradnika, prvenstveno lica ovlašćenih za vođenje evidencija zakazivanja pregleda, dijagnostičkih procedura i drugih medicinskih mera i postupaka koje se vode za zdravstvene usluge za koje ne postoje uslovi da se pruže odmah, o pravima i dužnostima pacijenata i zdravstvenih ustanova, odnosno pravima iz obaveznog zdravstvenog osiguranja i načinu i postupku njihovog ostvarivanja i zaštite.

Instituciju savetnika za zaštitu prava pacijenata potrebno je dodatno osnažiti, pružajući im odgovarajuću podršku koja će unaprediti njihov rad po podnetim prigovorima i davanju informacija i saveta u vezi sa pravima pacijenata, i to: organizovanjem savetovanja i kampanja o pitanjima od značaja za ostvarivanje prava iz oblasti zdravstvene zaštite u koje će savetnici biti aktivno uključeni, obezbeđivanjem uslova za međusobnu razmenu iskustava u radu, obaveznim angažovanjem savetnika u intersektorskom radu u ovoj oblasti, omogućavanjem njihovog blagovremenog upoznavanja sa normativnim i funkcionalnim aktivnostima nosilaca i drugih učesnika u sistemu zdravstvene zaštite, rasterećenjem od drugih poslova koji obavljaju u jedinicama lokalne samouprave.

Sa sadržinom ovog istraživanja potrebno je upoznati sve učesnike u zdravstvenoj zaštiti – zdravstvenu službu, organizaciju za zdravstveno osiguranje, organe, ustanove i organizacije Republike Srbije, AP Vojvodine i jedinica lokalne samouprave, ali i ostale aktere društvene brige za javno zdravlje, kao što su sredstva javnog informisanja, udruženja građana, stručna javnost i pojedinci, kako bi svoja znanja, veštine i aktivnosti adekvatno usmerili na postizanje efikasnije primene zakonom utvrđenog prava na informisanje pacijenta o zdravstvenoj službi i načinu kako da je koristi, te na zaštitu i unapređenje poštovanja načela javnosti koje se ostvaruje pravom osiguranih lica na sve vrste informacija u vezi sa pravima iz obaveznog zdravstvenog osiguranja i postupcima za ostvarivanje tih prava.

Saglasno navedenom, Pokrajinski zaštitnik građana – ombudsman, kao nezavisan i samostalan organ AP Vojvodine koji se stara o zaštiti i unapređenju ljudskih prava, dostaviće rezultate, zaključke i preporuke ovog istraživanja nadležnim pokrajinskim organima, ustanovama i organizacijama, kako bi istima poslužili kao smernice u njihovom daljem radu u vršenju ovlašćenja pokrajine u oblasti zdravstva, pre svega onih koja se odnose na praćenje zdravstvenog stanja stanovništva i rada zdravstvene službe i predlaganje i preduzimanje mera za njihovo unapređenje, kao i staranje o sprovođenju utvrđenih prioriteta u zdravstvenoj zaštiti, te pružanje društvene brige za zdravlje i obezbeđivanje mera za sprovođenje zdravstvene zaštite od interesa za građane.

Imajući u vidu afirmativne mere preventivne zdravstvene zaštite, koje u poslednje vreme sprovode nadležni organi i zdravstvene ustanove, a od kojih se očekuju pozitivni rezultati po dobrobit zdravlja stanovništva, ombudsman očekuje od istih da će predstavljati zamajac korenitih promena, kakve su neminovno neophodne našem zdravstvenom sistemu, te će njihove rezultate pratiti u budućem periodu.

Preuzmite dokumenta:

Pravo na dostupnost zdravstvene zaštite u AP Vojvodini

3072 kB

Zamenik Pokrajinskog ombudsmana za zaštitu prava deteta Milan Dakić i saradnice Pokrajinskog zaštitnika građana - ombudsmana posetili su juče Dom Veternik. Direktorka Doma Ana Vila upoznala je zamenika ombudsmana sa radom ustanove i uslovima života korisnika. U Domu u ovom trenutku živi 516 korisnika, a među njima 19 dece i 134 mlade osobe. Život u Domu organizovan je u četiri paviljona i pet malih kućnih zajednica u kojima se korisnici u velikoj meri samostalno brinu o sebi. Kao oblik vaninstitucionalnog smeštaja, organizovano je i „zaštićeno stanovanje“ čije usluge koriste osobe koje se pripremaju za život van ustanove.

Zamenik ombudsmana imao je priliku da se upozna sa korisnicima i da stekne uvid u to kako izgleda jedno prepodne u Domu. U radionicama se plete, veze, šije, tka, organizuju se razni edukativni programi, a u širem krugu Ustanove postoji i mala farma na kojoj se uzgajaju domaće životinje, kao i povrće i voće u plastenicima. Igralište i bazen svakako doprinose kvalitetu života i aktivnostima korisnika Doma, koje se ostvaruju, pre svega, zahvaljujući visokom nivou higijenskih uslova, zdravstvene zaštite i stručnosti i posvećenosti zaposlenih.

Pokrajinski zaštitnik građana – ombudsman u okviru redovnih aktivnosti obilazaka ustanova čiji je osnivač Autonomna pokrajina Vojvodina, u cilju praćenja i sticanja uvida u ostvarivanje ljudskih prava njihovih korisnika, u toku ove godine obići će i preostalih pet ustanova za smeštaj dece i mladih na teritoriji Pokrajine.

Ovogodišnja kampanja „Mesec romskog ženskog aktivizma“,pod nazivom „I prava Romkinja su ljudska prava“, posvećena je pravu na izbor partnera i skretanju pažnje na maloletničke brakove kao oblik kršenja prava dece i prava žena. U okviru kampanje aktivistkinje Romskog ženskog centra „Bibija“ iz Beograda, u sredu 21. marta, organizovale su šetnju od Trga Republike do kraja Knez Mihajlove ulice. U šetnji su učestvovale zamenica pokrajinskog zaštitnika građana - ombudsmana za ravnopravnost polova Snežana Knežević i saradnice u instituciji, kao i predstavnici i predstavnice više udruženja građana i institucija koje se bave zaštitom ljudskih prava.

Kampanju „Mesec romskog ženskog aktivizma“, sprovode aktivistkinje Romske ženske mreže od 2010. godine i tradicionalno se realizuje u celoj Srbiji u periodu od 8. marta – Međunarodnog dana žena do 8. aprila – Međunarodnog dana Roma i Romkinja. Cilj kampanje je da se aktivistkinje Romske ženske mreže obrate javnosti i predstavnicima vlasti kako bi skrenule pažnju na težak položaj Romkinja u Srbiji.

Borba za prava osoba sa invaliditetom nije sprint, nego maraton i za taj maraton potrebna nam je dobra kondicija, upornost, organizacija i podrška. Bez podrške mi ne možemo da ostvarimo naša prava, bez podrške mi nismo građani, nego pacijenti - istaknuto je na okruglom stolu koji je juče, pod nazivom „Od pacijenta ka građaninu“, u skupštini grada Novog Sada organizovao Pokrajinski zaštitnik građana – ombudsman.

Naziv okruglog stola nije slučajno odabran. On, po rečima prof. dr Zorana Pavlovića, pokrajinskog ombudsmana, sugeriše promenu paradigme kako u pristupu, tako i u razumevanju osoba sa invaliditetom.

„Na žalost, ova promena paradigme je izraženija u normativnoj sferi, nego u stvarnosti. U stvarnosti postoji čitav niz problema koji utiču na ostvarivanje prava osoba sa invaliditetom, a čije rešavanje zahteva koordinarane aktivnosti raznih društvenih aktera – medijskih, političkih, finansijskih, kulturnih, zdravstvenih, obrazovnih, civilnih i drugih“
U svom uvodnom obraćanju prof. Pavlović je podsetio prisutne da je ovo pomeranje naglaska sa pacijenta na građanina važno i sa stanovišta legitimnosti i demokratičnosti političke zajednice.

„Nisam siguran da su oni koji u naše ime donose odluke uvek svesni ove činjenice, ali naš zadatak je da ih na tu činjenicu uporno podsećamo, kako bi se sa problemima osoba sa invaliditeom bavili na način koji će ojačati njihovu građansku poziciju i samosvest. Nije dovoljno samo otkloniti fizičke barijere koje osobama sa invaliditetom otežavaju pristup i kretanje u školi, pošti, banci i bolnici, u vladinim i drugim zgradama koje služe javnosti, nego treba otkloniti i one prepreke koje proizilaze iz predrasudnog načina mišljenja, a koje ne utiču na kretanje, nego na poštovanje, autonomiju, privatnost i ljudsko dostojanstvo“.

U radu okruglog stola učestvovali su predstavnici nevladinih organizacija, lokalnih samouprava, gradske i pokrajinske vlasti i institucija AP Vojvodine, a o problemima osoba sa invaliditetom referisalo se iz ugla ljudskih prava, građanskog angažmana i socijalnog preduzetništva. U izlaganjima je isticana važnost statusa osoba sa invaliditetom: „biti osoba sa invaliditetom, ne znači biti osuđen na građansku smrt“, personalnih asistenata: „bez njih ja ne bi bila funkcionalna građanka“, obrazovanja i individualnih planova podrške, asertivnih tehnologija: „pomažu osobama sa intelektualnim smetnjama da se iskažu, bez nje ćemo imati mnogo ’zarobljenih duša’“, kolaboracije sa građanskim udruženjima i privatnim sektorom: „moramo se organizovati i formirati svoja udruženja, kako bismo lakše ostvarili svoja prava“, pravne države, javnosti, finansijske podrške, pristupačnosti i primene dizajna za sve, posebnog statusa udruženja koja okupljaju osobe sa invaliditetom i sistema socijalnih usluga, naročito kada je grad Novi Sad u pitanju. Svi su se učesnici okruglog stola složili sa ocenom da invalidnost nikoga ne osuđuje na niži kvalitet života, na odricanje od principa samostalnosti i dostojanstva, na restrikcije u uživanju ljudskih prava.

Rad okruglog stola završen je usvajanjem sledećih zaključaka:

• Ljudska prava su univerzalna, urođena i nedeljiva i moraju biti efikasno zaštićena. To se posebno odnosi na zaštitu političkih, kulturnih, ekonomskih, građanskih i imovinskih prava osoba sa invaliditetom;
• Podsticati socijalno preduzetništvo, zato što pospešuje socijalnu inkluziju osoba sa invaliditetom;
• Obesnažiti negativne stavove i predrasude koje vode izolaciji, marginalizaciji i diskriminaciji osoba sa invaliditetom
• Promovisati princip da podrška nije zasluga, nego potreba;
• Na sistemski način rešiti finansiranje informisanja i obrazovanja osoba sa invaliditetom; Prilagoditi udžbenike i ostala učila osobama sa invaliditetom;
• Obezbediti prisustvo prevodilaca za znakovni jezik u svim televizijskim programima, a ne samo u informativnim;
• Na nivou Vojvodine formirati krovnu organizaciju koja bi se bavila problemima osoba sa invaliditetom;
• Pooštriti kontrolu primene tehničkih standarda pristupačnosti objekata;
• Veoma restriktivno primenjivati institut lišenja poslovne sposobnosti;
• Inovirati postojeće sisteme podrške, u skladu sa potrebama i akcentom na lokalni nivo
• U rešavanje problema uključititi privatni sektor
• Unaprediti položaj žena sa invaliditetom, a naročito sistem zaštite od nasilja