Istraživanja
Upis ličnog imena na jeziku i pravopisu jezika nacionalne manjine
Jedno od niza prava pripadnika nacionalnih manjina je pravo da slobodno izaberu svoje lično ime (koje odgovara kulturnim osobenostima i nacionalnom identitetu nacionalne manjine kojoj pripadaju) i da se njime koriste u privatnom i javnom životu. Ostvarivanje ovog prava se ogleda u mogućnosti pripadnika nacionalnih manjina da, ukoliko to žele, upišu svoje lično ime i imena svoje dece u matične knjige, tj. službene evidencije na jeziku i prema pravopisu svog maternjeg jezika.
Upis ličnog imena pripadnika nacionalne manjine u matičnu knjigu rođenih na jeziku i prema pravopisu jezika nacionalne manjine preduslov je za realizaciju drugih aspekata prava pripadnika nacionalnih manjina da se koriste svojim ličnim imenom u privatnom i javnom životu kao što je npr. pravo pripadnika nacionalne manjine da im u ličnim dokumentima (lična karta, pasoš, zdravstvena knjižica i sl.) ime i prezime bude ispisano na njihovom maternjem jeziku. Kao i druga prava i slobode nacionalnih manjina ovo pravo služi očuvanju nacionalnog identiteta i kulturne posebnosti nacionalne manjine. Pravo pripadnika nacionalnih manjina da se javno i privatno koriste svojim imenom i prezimenom ispisanim na jeziku i pismu nacionalne manjine u pravnom sistemu naše zemlje regulisano je sa više pravnih akata.
Zaštitnik građana i Pokrajinski zaštitnik građana - ombudsman 2011. godine uputili su Ministarstvu za državnu upravu i lokalnu samoupravu zajedničku preporuku zbog uočenih propusta u radu matičarskih službi prilikom ostvarivanja prava građana na upis ličnog imena u matične knjige na jeziku i pismu nacionalne manjine. U periodu koji je prethodio upućivanju zajedničke preporuke Pokrajinskog zaštitnika građana - ombudsmana i Zaštitnika građana 2011. godine uočeno je da postoji neujednačeno postupanje matičarskih službi u vezi sa zahtevima stranaka, pripadnika nacionalnih manjina, čija su lična imena u izvornike matičnih knjiga upisana na srpskom jeziku i pismu u situacijama kada žele da se nakon zaključenog osnovnog upisa izvrši upis ličnog imena i na jeziku i prema pravopisu nacionalne manjine. Pojedine matičarske službe u jedinicama lokalnih samouprava tretirale su te zahteve kao zahteve za promenu ličnog imena, druge, pak, kao zahteve za naknadni ili dodatni upis.
Takođe, uočeno je i to da su matičarske službe ostvarivanje ovog prava povezivale (a i dalje to čine) sa ostvarivanjem prava na službenu upotrebu jezika i pisma nacionalne manjine. Tako je bilo slučajeva da su nadležni organi odbijali zahteve stranaka za naknadni upis ličnog imena na jeziku i prema pravopisu jezika nacionalne manjine vodeći se činjenicom da na teritoriji konkretne jedinice lokalne samouprave taj jezik i pismo nisu u službenoj upotrebi. Takvo postupanje nema utemeljenja u propisima
Imajući u vidu napred izneto, Pokrajinski zaštitnik građana - ombudsman je prikupio informacije od nadležnih organa opštinskih odnosno gradskih uprava sa teritorije Autonomne Pokrajine Vojvodine o načinu upisa ličnog imena u matične knjige na jeziku i pismu nacionalne manjine.
Analizom dobijenih podataka, može se zaključiti da se pripadnici nacionalnih manjina koriste pravom na upis ličnog imena u matične knjige na jeziku i prema pravopisu pisma nacionalne manjine. Međutim, iako se pripadnici nacionalnih manjina koriste pomenutim pravom, evidentno je da se njime ne koriste u punom obimu. Uočljivo je to da se takvi zahtevi najviše postavljaju u onim jedinicama lokalne samouprave gde pripadnici određene nacionalne manjine čine većinu. Sam postupak upisa (bilo osnovni, bilo naknadni) sprovodi se jednostavno i bez većih komplikacija, ali potrebno je obezbediti jedinstveno postupanje matičarskih službi u ovakvim postupcima na celoj teritoriji AP Vojvodine.
 Upis ličnog imena na jeziku i pravopisu pripadnika nacionalne manjinne | 501 kB |
